จาก “โรงพยาบาล” สู่ “สังคม” ใช้ยาสมเหตุผล
“ประชาชน – ชุมชน” ตระหนักรู้ มุ่งมั่นการใช้ยาอย่างพอเพียง
ปัจจุบันกระทรวงสาธารณสุข
ประกาศให้โรงพยาบาลในสังกัดดำเนินการตามนโยบาย“โรงพยาบาลใช้ยาอย่างสมเหตุผล” (Rational Drug
Use : RDU Hospital) โดยกำหนดเป็นแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
และเป็นคำรับรองในการปฏิบัติงานของผู้ตรวจราชการ ในปี 2560 ทั้งนี้ ก่อนการผลักดันให้เกิดนโยบายได้นั้น องค์ความรู้จากงานวิจัยนับว่าเป็นต้นน้ำสำคัญในการสร้างหลักฐานเชิงประจักษ์ไปสู่การปฏิบัติ
จากเวทีการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาสู่โรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
จัดโดยคณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล และคณะกรรมการกำกับทิศแผนงานวิจัยพัฒนาระบบยา
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.)
เครือข่ายโรงพยาบาลกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (UHOSNET) และหน่วยงานภาคีเครือข่าย ที่โรมแรมเซ็นทราศูนย์ราชการฯ
ภญ.พรพิศ ศิลขวุธท์
รองผู้อำนวยการสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข ได้กล่าวในการอภิปรายเรื่องทิศทางอนาคตการดำเนินงาน
RDU
Hospital ว่า สวรส. มีแผนงานวิจัยพัฒนาระบบยา ที่ดำเนินงานสอดคล้องและเสริมนโยบายแห่งชาติด้านยา
ตามยุทธศาสตร์หลัก 4 ด้าน โดย สวรส. มีการดำเนินการวิจัยสำคัญ ตามยุทธศาสตร์ที่ 2
การใช้ยาอย่างสมเหตุผล คือ
ชุดโครงการวิจัยพัฒนาการควบคุมและป้องกันการดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทย
และชุดโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
สำหรับ “แผนงานวิจัยเพื่อพัฒนาโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล”
มีชุดโครงการวิจัยที่ดำเนินงาน ร่วมกับเครือข่ายวิจัยระบบยา และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกว่า
11
องค์กร ตัวอย่างของการขับเคลื่อนโดยผ่านองค์ความรู้และข้อค้นพบที่เป็นรูปธรรม
อาทิ การพัฒนาตัวชี้วัดเพื่อติดตามประเมินผลที่สะท้อนการใช้ยาสมเหตุผลของสถานพยาบาล
การสร้างความตระหนักรู้ของบุคลากรทางการแพทย์และผู้ป่วย รวมทั้งการส่งเสริมการบรรจุ
RDU ในหลักสูตรการศึกษาแพทยศาสตร์ เภสัชศาสตร์ ทันตแพทยศาสตร์
พยาบาลศาสตร์ เป็นต้น
ทางด้าน ดร.ทพ.วีระศักดิ์ พุทธาศรี
นักวิจัยอาวุโสจากสำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ ผู้จัดการแผนงานวิจัยการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของ
สวรส. กล่าวว่า สวรส. ได้สร้างเครือข่ายนักวิชาการเพื่อผลิตองค์ความรู้สนับสนุนส่งเสริมให้เกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลมาตั้งแต่ช่วงปี
2555-2556 โดยเริ่มจากการค้นหาองค์ความรู้เกี่ยวกับการใช้ยา
จุดอ่อนและจุดแข็งของระบบยาในประเทศไทย การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบว่าได้มีการเรียนรู้และมีการขับเคลื่อนการใช้ยากันอย่างไร
ตลอดจนการทบทวนกลไก วิธีการ
หรือรูปแบบในการจัดการให้เกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในสถานบริการสาธารณสุขภาครัฐ และการศึกษาเพื่อสร้างตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของประเทศไทย
“ต่อมาในช่วงปี 2557-2558 เมื่อเราเริ่มมีฐานความรู้ มีเครื่องมือเชิงวิชาการ ทางนักวิจัยจึงได้เริ่มทำการวิจัยที่เน้นเชิงปฏิบัติการและทดสอบ
กลไก เครื่องมือ รวมทั้งประสานกลไกเครือข่ายโรงพยาบาลเพื่อส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
เพื่อให้มีรูปแบบของการดำเนินงานโรงพยาบาลสมเหตุผลมีความเป็นรูปธรรมมากขึ้น” ดร.ทพ.วีระศักดิ์
กล่าว
ก่อนที่กระทรวงสาธารณสุขจะประกาศเป็นนโยบาย
ทีมวิจัยได้ทำงานกับโรงพยาบาลนำร่องเริ่มต้นจาก 75 แห่ง ก่อนจะขยายเป็น
205 แห่ง ซึ่งแสดงถึงความพร้อมในการเดินหน้าตามนโยบายกระทรวงสาธารณสุขได้
โดยทีมวิจัย สวรส. ยังคงสนับสนุนทางวิชาการติดตามข้อมูลผลการดำเนินงานตามนโยบายส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
ว่าการปฏิบัติได้ผลมากน้อยเพียงใด ประเด็นการสนับสนุนเพิ่มเติมมีอะไรบ้าง ความรู้เหล่านี้จะเป็นข้อมูลป้อนกลับเพื่อนำมาพัฒนาในระยะต่อไป
ทั้งนี้ กุญแจสำคัญ 6 ประการ ที่จะเป็นหัวใจสำคัญสู่ RDU Hospital หรือ P-L-E-A-S-E
ประกอบด้วย 1.คณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัด (Pharmacy and
Therapeutics Committee) 2.ฉลากยาและข้อมูลสู่ประชาชน (Labeling
and Leaflet) 3.เครื่องมือจำเป็นเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผล (Essential
RDU tools) 4.ความตระหนักรู้ของบุคลากรทางการแพทย์และผู้ป่วย (Awareness
of RDU in health personnel and patients)
5.การดูแลด้านยาเพื่อความปลอดภัยของประชากรกลุ่มพิเศษ (Special population
Care) และ 6.จริยธรรมในการสั่งใช้ยา (Ethics in
prescription)
กุญแจสำคัญ 6 ประการ เป็นหัวใจสำคัญสู่ RDU Hospital หรือ P-L-E-A-S-E
ประกอบด้วย
เมื่อถามถึงความสำเร็จจากที่เริ่ม RDU Hospital เป็นนโยบาย มีรูปธรรมใดบ้างที่ทางผู้วิจัยมองเห็นถึงความเปลี่ยนแปลง ดร.ทพ.วีระศักดิ์
กล่าวว่า ตัวอย่างเรื่องของคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบำบัดของโรงพยาบาล นับว่ามีความเข้มแข็งและเป็นรูปธรรมมากขึ้น
จากการศึกษาเรียนรู้จากโรงพยาบาลที่นำร่องในพื้นที่ พบว่า บุคลากรทางการแพทย์มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการกำกับติดตามการใช้ยาชัดเจนขึ้น
ข้อค้นพบในงานวิจัยชี้ชัดเจนว่า การมีนโยบายและแนวทางปฏิบัติทำให้บุคลากรเกิดการตื่นตัวที่จะทำงานนี้
อีกทั้งยังทำให้เกิดการสื่อสารการพูดคุยในระดับโรงพยาบาลกันมากขึ้น
“สิ่งที่ทีมวิจัย สวรส. กำลังจะเดินหน้าต่อ
คือ การขยายผลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลให้เกิดการขยายผลในระดับสังคม” ดร.ทพ.วีระศักดิ์
กล่าวว่า โรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล เป็นจุดเริ่มต้นสำคัญ ทว่าจุดมุ่งหมายในภาพใหญ่ที่เราต้องการ
คือ การเกิด “สังคมแห่งการใช้ยาอย่างสมเหตุผล” (RDU Society) ทำให้งานวิชาการที่จะดำเนินการขยายวงนอกขอบเขตของโรงพยาบาลมากขึ้น
เช่น การสร้างความตระหนักรู้ จะไม่จำกัดวงเฉพาะกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ พยาบาล
เภสัชกร รวมถึงเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในโรงพยาบาลเท่านั้น
แต่จะต้องเปิดกว้างไปถึงบุคลากรทางวิชาชีพอื่นๆ
รวมถึงประชาชนในระดับปัจเจกจนถึงระดับชุมชน ให้สามารถรู้เข้าใจและเกิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลด้วย
ทั้งนี้ ทีมวิจัย สวรส. ตั้งโจทย์ความท้าท้ายในอนาคตว่า
หากต้องการส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาศักยภาพในการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในระดับสังคม การสร้างกระแสการยอมรับในวงกว้างย่อมมีความสำคัญ
ไม่ว่า การสร้างความตระหนักรู้ของผู้ป่วยและชุมชน การสร้างกระแสความสนใจจากสังคม รวมถึงการสร้างให้เป็นวัฒนธรรมองค์กร
โดยเรียนรู้จากการทำงานการรณรงค์เรื่อง ยาปฏิชีวนะ ‘ไม่ใช่’ ยาแก้อักเสบ
ของชุดโครงการวิจัยพัฒนาการควบคุมและป้องกันการดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทยที่ได้ดำเนินการไปแล้ว
//////////////////////////////
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม : สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข
แผนงานวิจัยพัฒนาระบบยา
หน่วยสื่อสารความรู้
O น.ส.ฐิติมา
นวชินกุล โทร 02 832
9245, 081 686 4147, thitima@hsri.or.th
O นายศุภฑิต สนธินุช โทร 02
832 9246, 089 050 1165,
supadit@hsri.or.th
๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑๑
/////////////////////////////////////////////////////////////
ทีมงาน(น.ส.พ.ดีโพลมานิวส์และน.ส.พ.สายกลาง(นครสวรรค์)ถ่ายทอด).......
น.ส.พ.ดีโพลมานิวส์เป็นองค์กรที่ไม่แสวงหาผลกำไร.....
ดังมีรายนามผู้บริหารดังนี้…. บ.ก.เกรียงไกร พรเทพ.....
(พี่เทพ) (บรรณาธิการและหัวหน้ากองบรรณาธิการ).....
อดีตห.น.ข่าวร้องทุกข์และห.น.ศูนย์วิทยุน.ส.พ.ดาวสยาม...
อดีตห.น.ข่าวร้องทุกข์และห.น.ศูนย์วิทยุน.ส.พ.ดาวสยาม...
ผู้อำนวยการน.ส.พ.สายกลาง(นครสวรรค์)
จตุพล (บ.ก.บริหาร 3 สื่อ) บุญรุ่ง พวงทอง.....
(อดีตคนเดลิมิเร่อร์) สุพรรณษา แซ่อั๊ง(นามปากกา"ผักบุ้ง).....
สุพัฒน์กฤต(ป้อม)
เจ้าของสื่อหลายฉบับ ที่ปรึกษา บ.ก......
บรรทิศ คนเมืองคอน(ผู้ช่วย บ.ก.ดีโพลมานิวส์).....
สุจิตรา(นามปากกา “หญิงเหล็ก”).....
ปฐมภพ(นามปากกา “คนสายกลาง”)....ผู้ช่วยบ.ก….
สมชัย(นามปากกา"พฤกษ์ภิรมย์').....ที่ปรึกษาบ.ก......
ชมรมสื่อมวลชนและเพื่อนทนายความ.....ที่ปรึกษา......
ชมรมนักข่าวช่วยสังคม......(ที่ปรึกษา).....
เสริมสุข ขวัญปัญญา(ฝ่ายข่าวกฎหมาย-ทนายความ).....
นงลักษณ์ สุขจิรัง(ฝ่ายข่าวกฎหมาย-ทนายความ).....
โทร.099-2612588(ไลน์)หรือ 086 – 7928056).....
ข่าวที่เห็นอยู่นี้เป็นตัวอย่างเพียงบางส่วนเท่านั้น.....
ข่าวนี้จะนำไปลงสื่อฯต่างๆในเครืออีกครั้ง(หลักสิบสื่อ).....
รวมสื่อต่างๆแล้วเรามีผู้อ่านข่าวร่วมหลายแสนคน.....
dpm2554@gmail.com(เรามีพันธมิตรสื่อจำนวนมาก).....
คอลัมนิสต์นามปากกา“คนพิเศษ”(ผู้ตรวจข่าวคนที่1.).....
รองฯ กรรณชัย (นามปากกา”ผู้กองแอ๊ด”).....
รอง
บ.ก. ดูแลข่าวตำรวจ.....(ผู้ตรวจข่าวคนสุดท้าย).....
……………………………………………………………….
(น.ส.พ.ดีโพลมานิวส์และน.ส.พ.สายกลาง(นครสวรรค์)ถ่ายทอด).......
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น